- PRAWO LOKALNE
- Podstawy prawne, zakres działania
Podstawy prawne, zakres działania
Podstawy prawne i zakres działania:
Podstawy prawne i zakres działania Gminy - Miasta Sandomierza określa Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami) zwana dalej "ustawą" oraz inne ustawy i akty wykonawcze związane z działalnością administracji.
Zgodnie z art. 3 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym, o ustroju gminy stanowi jej Statut, który na podstawie art. 11 b ust.3 określa zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich. Uchwalanie statutu wg art. 18 ust.2 pkt 1) ustawy należy do wyłącznej właściwości Rady Gminy, która poprzez swoje uchwały określa większość zasad działania gminy.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy Gmina posiada osobowość prawną oraz wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Sandomierz jest gminą o charakterze miejskim. Statut Miasta Sandomierza i Regulamin Organizacyjny Urzędu Miejskiego wskazują zakresy kompetencji Rady Miejskiej w Sandomierzu, Burmistrza i Urzędu Miejskiego.
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, określone w rozdziale 2 ustawy. Zgodnie z art. 7 ustawy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.
W szczególności zadania własne obejmują sprawy m. in: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, lokalnego transportu zbiorowego, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, a także edukacji publicznej.
" PRAWO LOKALNE" to jeden z katalogów tematycznych strony Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miasta Sandomierza. Główną stronę biuletynu prowadzi Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pod adresem www.bip.gov.pl
Struktura organizacyjna, kompetencje.
Strukturę organizacyjną i kompetencje Gminy określa w Rozdziale 2 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Mieszkańcy Sandomierza podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory i referendum) lub za pośrednictwem organów gminy, którymi zgodnie z art. 11a pkt 1 i 2 ustawy są: Rada Miasta i Burmistrz. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy, który podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego.
Działalność organów miasta Sandomierza jest jawna. Oznacza to w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje Rady Miasta i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów samorządu miejskiego i komisji Rady Miasta. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa Statut Miasta Sandomierza.
Nadzór nad działalnością gminną wynika z przepisów Rozdziału 10 Ustawy o samorządzie gminnym. Wg art. 85 nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem. Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i Wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - Regionalna Izba Obrachunkowa (art. 86). Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko w przypadkach określonych ustawami (art 87). Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania miasta, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych (art 88). Zgodnie z art. 90 Burmistrz obowiązany jest do przedłożenia Wojewodzie uchwał Rady Miasta w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Akty ustanawiające przepisy porządkowe Burmistrz przekazuje w ciągu 2 dni od ich ustanowienia. Burmistrz przedkłada Regionalnej Izbie 0brachunkowej, na zasadach określonych powyżej, uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały Rady Miasta i zarządzenia Burmistrza objęte zakresem nadzoru R.I.O. Wg art. 91 Uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne.
O nieważności uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia albo w toku tego postępowania, może wstrzymać ich wykonanie. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Zgodnie z art.15 i 16 Ustawy o samorządzie gminnym organem stanowiącym i kontrolnym w mieście jest Rada Miasta Sandomierza, której kadencja trwa 4 lata. Zgodnie z art. 18 do właściwości Rady Miasta należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy. Są to m.in.: uchwalanie statutu miasta, uchwalanie budżetu miasta na dany rok kalendarzowy, uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach.
Zgodnie z art. 18a Rada Miasta w celu kontroli działalności Burmistrza, miejskich jednostek organizacyjnych powołała Komisję Rewizyjną. W skład Komisji Rewizyjnej weszli Radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów. Komisja Rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu miasta na dany rok
i występuje z wnioskiem do Rady Miasta w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium Burmistrzowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Kielcach. Komisja Rewizyjna wykonuje także inne zadania zlecone przez Radę w zakresie kontroli. Zasady i tryb działania Komisji Rewizyjnej określa Statut Miasta Sandomierza.
Rada obraduje na sesjach zwołanych przez Przewodniczącego Rady w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz w kwartale. Termin sesji, jej miejsce i porządek obrad podaje się do wiadomości mieszkańców gminy, którym Burmistrz zapewnia warunki umożliwiające przysłuchiwanie się obradom Rady.
Rada powołuje stałe i doraźne komisje do określenia zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. Komisje podlegają Radzie, przedkładają jej plan oraz sprawozdanie z działalności.
Zgodnie z art. 18 do wyłącznej właściwości Rady Miasta należy:
1) uchwalanie statutu Miasta,
2) ustalanie wynagrodzenia Burmistrza, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,
3) powoływanie i odwoływanie Skarbnika Miasta, który jest głównym księgowym budżetu, oraz Sekretarza Miasta - na wniosek Burmistrza,
4) uchwalanie budżetu Miasta, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia Burmistrzowi absolutorium z tego tytułu,
5) uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
6) uchwalanie programów gospodarczych,
7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,
8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych miasta, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących:
a) określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; do czasu określenia zasad Burmistrz może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą Rady Miasta,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez Burmistrza,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez Burmistrza w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez Radę Miasta,
f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich,
g) określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez Burmistrza,
h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
i) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez Burmistrza w roku budżetowym,
10) określanie wysokości sumy, do której Burmistrz może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a, (z zakresu administracji rządowej, z zakresu właściwości powiatu i województwa)
12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
13) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,
14) podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników,
15) nadawanie honorowego obywatelstwa miasta,
16) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
17) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji Rady Miasta.
Burmistrz Sandomierza
Kompetencje i uprawnienia Burmistrza. Podstawa prawna działania.
Zgodnie z art. 26 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym, organem wykonawczym Miasta jest Burmistrz. Kadencja Burmistrza rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji Rady Miasta lub wyboru go i upływa z dniem upływu kadencji Rady Miasta. Burmistrz, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego Zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę. W przypadku wygaśnięcia mandatu Burmistrza przed upływem kadencji - jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego Burmistrza, pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.
Zgodnie z art. 27 ustawy o samorządzie gminnym nie można łączyć funkcji Burmistrza oraz jego zastępcy z:
1. funkcją wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub jego zastępcy w innej gminie,
2. członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w mieście, w którym jest Burmistrzem,
3. zatrudnieniem w administracji rządowej,
4. mandatem posła lub senatora.
Wg art. 30 ustawy Burmistrz wykonuje uchwały Rady Miasta i zadania gminy określone przepisami prawa. W realizacji zadań własnych miasta Burmistrz podlega wyłącznie Radzie Miasta. Do zadań Burmistrza należy w szczególności:
1. przygotowywanie projektów uchwał Rady Miasta,
2. określanie sposobu ich wykonywania ,
3. gospodarowanie mieniem komunalnym,
4. wykonywanie budżetu,
5. zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
Zgodnie z art. 31 ustawy Burmistrz kieruje bieżącymi sprawami miasta oraz reprezentuje je na zewnątrz. Stosownie do art. 31a ustawy Burmistrz opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy. Jeżeli w inny sposób nie można usunąć bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia ludzi lub dla mienia, Burmistrz może zarządzić ewakuację z obszarów bezpośrednio zagrożonych. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej Burmistrz działa na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Zgodnie z art. 60 ustawy Burmistrz odpowiada za prawidłową gospodarkę finansową Miasta.
Burmistrzowi przysługuje wyłączne prawo - w ramach udzielonych przez Radę Miasta upoważnień - do:
- zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, emitowania papierów wartościowych,
- dokonywania wydatków budżetowych,
- zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy,
- dysponowania rezerwami budżetu gminy,
- blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.
Przysługuje mu nadto prawo ogłaszania uchwały budżetowej i sprawozdania z wykonania budżetu.
Burmistrz obowiązany jest do przedłożenia Wojewodzie uchwał Rady Miasta w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia (art. 90 ustawy).
Akty ustanawiające przepisy porządkowe Burmistrz przekazuje w ciągu 2 dni od ich ustanowienia. Burmistrz przedkłada Regionalnej Izbie Obrachunkowej, na zasadach określonych w ust. 1, uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie udzielenia mu absolutorium oraz inne uchwały Rady Miasta i zarządzenia Burmistrza objęte zakresem nadzoru R.I.O.
Urząd Miejski
Zgodnie z art. 33 Ustawy o samorządzie gminnym, Burmistrz wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Miejskiego. Organizację i zasady funkcjonowania Urzędu Miejskiego w Sandomierzu określa regulamin organizacyjny, nadany przez Burmistrza w drodze zarządzenia. Kierownikiem Urzędu jest Burmistrz i wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników Urzędu oraz kierowników miejskich jednostek organizacyjnych.
Jednostki organizacyjne:
Zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym (art. 9) w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, określa odrębna ustawa. Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Wg art. 10 wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.
Wykaz gminnych jednostek organizacyjnych:
1. Miejska Biblioteka Publiczna w Sandomierzu,
2. Ośrodek Pomocy Społecznej
3. Publiczne Przedszkola Nr 1, 2, 3, 5, 6, 7w Sandomierzu
4. Publiczne Szkoły Podstawowe Nr 1, 2, 3, 4, w Sandomierzu,
5. Publiczne Gimnazjum Nr 1 i nr 2 w Sandomierzu,
6. Sandomierskie Centrum Kultury
7. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sandomierzu
8. Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Sandomierzu
9. Spółki prawa handlowego :
a) Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Sandomierzu Spółka z o.o.
b) Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Sandomierzu Spółka z o.o.
c) Sandomierski Ogrodniczy Rynek Hurtowy Spółka Akcyjna w Sandomierzu.
Spółki wymienione w poz. 9 a) i 9 b) - miasto Sandomierz jest ich jedynym udziałowcem, zaś w Spółce w pozycji 9 c) - miasto jest jednym z wielu akcjonariuszy i posiada większościowy pakiet akcji.
Sposoby finansowania działalności:
Sposoby finansowania działalności Gminy, dochody własne, subwencje.
Zasady gospodarki finansowej gminy są zawarte w Rozdziale 6 Ustawy o samorządzie gminnym.
Zgodnie z art. 51 gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu gminy. Budżet jest uchwalany na rok kalendarzowy. Statut Miasta Sandomierza określa uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy. Projekt budżetu przygotowuje Burmistrz przy pomocy Skarbnika Miasta. (art. 52). Bez zgody Burmistrza Rada Miasta nie może wprowadzić w projekcie budżetu Miasta zmian powodujących zwiększenie wydatków nie znajdujących pokrycia w planowanych dochodach lub zwiększenie planowanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia źródeł tych dochodów. Projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami Burmistrz przedkłada Radzie Miasta najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy i przesyła projekt Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Kielcach, celem zaopiniowania. Budżet jest uchwalany do końca roku poprzedzającego rok budżetowy. Procedurę uchwalania budżetu oraz rodzaje i szczegółowość materiałów informacyjnych towarzyszących projektowi określa Rada Miasta (art. 53). Do czasu uchwalenia budżetu przez Radę Miasta , jednak nie później niż do 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony Radzie Miasta.
W przypadku nieuchwalenia budżetu w ustawowym terminie, Regionalna Izba Obrachunkowa ustala budżet Miasta w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych w terminie do końca kwietnia roku budżetowego. Do dnia ustalenia budżetu przez Regionalną Izbę Obrachunkową podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu.
Zgodnie z art. 54 Ustawy o samorządzie gminnym dochodami miasta są: podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody miasta, dochody z majątku miasta, subwencja ogólna z budżetu państwa. Dochodami miasta mogą być: dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań własnych, wpływy z samoopodatkowania mieszkańców, spadki, zapisy , darowizny oraz inne dochody.
Subwencje ogólne są ustalane dla gmin według zobiektywizowanych kryteriów, które określa odrębna ustawa (art. 55).
Minister Finansów ustala, wysokość i rozdziela subwencje ogólne na rzecz każdej gminy bezpośrednio z budżetu państwa. Według art. 57 ustawy, w uchwale budżetowej określa się źródła pokrycia niedoboru budżetu, jeżeli planowane wydatki budżetu przewyższają planowane dochody.
Uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła dochodów, z których zobowiązania te zostaną pokryte (art. 58). Uchwały Rady Miasta podejmowane w tych sprawach zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu Rady. Dyspozycja środkami pieniężnymi miasta jest oddzielona od kasowego jej wykonania (art. 59).
Zgodnie z art. 60 ustawy za prawidłową gospodarkę finansową miasta odpowiada Burmistrz. Jemu to przysługuje wyłączne prawo:
- zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków w ramach upoważnień udzielonych przez Radę Miasta,
- emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez Radę Miasta,
- dokonywania wydatków budżetowych,
- zgłaszania propozycji zmian w budżecie miasta,
- dysponowania rezerwami budżetu miasta,
- blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.
Gospodarka finansowa miasta jest jawna (art 61). Burmistrz niezwłocznie ogłasza uchwałę budżetową i sprawozdanie z jej wykonania w trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscowego. Burmistrz informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych.
Wg art. 62 ustawy kontrolę gospodarki finansowej gmin i związków sprawują regionalne izby obrachunkowe. W przypadku Sandomierza jest to Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach.
Burmistrz przedkłada Regionalnej Izbie Obrachunkowej (art. 90) uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały Rady Miasta i zarządzenia Burmistrza objęte zakresem nadzoru Regionalnej Izby Obrachunkowej.
